Vrijheid op twee wielen

Het Harley-Davidson Museum® reconstrueert een kort hoofdstuk uit de geschiedenis van de Motor Company.

‘Vrijheid op twee wielen’ is steeds het motto van Harley-Davidson® geweest de afgelopen 115 jaar, maar dat was niet altijd met een motorblok. Vanaf 1917 konden rijders zes jaar lang ervaren hoe fantastisch het is om je voort te bewegen op twee wielen door een Harley-Davidson fiets te kopen. Het was de bedoeling om mensen op deze manier kennis te laten maken met het merk. Daarom waren de fietsen ontworpen in een stijl die leek op de motorfietsen en ze boden dezelfde uitzonderlijke kwaliteit. De slogan was dan ook: ‘A wheel you’ll be pride to ride’. Vandaag is een originele Harley-Davidson fiets, die je makkelijk herkent aan de ‘H-D’ gravering in het voorste tandwiel, een zeldzaam verzamelobject dat veel geld waard is. 

In de aanloop naar de viering van het 115-jarig bestaan van Harley-Davidson in Milwaukee tijdens het eerste weekend van september, begon de staf van het H-D Museum™ te werken aan een speciaal project om dit interessante stuk bedrijfsgeschiedenis te belichten. Het archief van de Motor Company bewaart enkele exemplaren van de originele H-D® fietsen in zijn collectie. Het plan ontstond om een fiets te maken die geen exacte replica was van het Model 7-17 Special uit 1917, maar wel het karakter van het origineel goed zou weergeven, met enkele toegevingen op het vlak van praktisch gebruik en veiligheid. Het Museum zal maar 10 exemplaren van deze bijzondere fiets verkopen deze zomer. Heritage Bicycles uit Chicago, een bouwer van oude custom rijwielen, kreeg de opdracht om de fietsen te ontwerpen. 

“Harley vroeg ons om het origineel zo goed mogelijk te benaderen”, vertelt de eigenaar van Heritage, Mike Salvatore. “Dat was een hele uitdaging, want we moesten buiten ons vertrouwde werkterrein treden. We wilden niet zomaar een frame uit de kelder halen en dat groen lakken. Het was ook heel leuk om samen te werken met het Museum, dat heel sterk betrokken was bij elk detail van het project.” 

De originele H-D motorfietsen werden geassembleerd in een gebouw dat aan de andere kant van het spoor ligt ten opzichte van de fabriek aan Juneau Avenue in Milwaukee. De onderdelen kwamen van de Davis Sewing Machine Company uit Dayton, Ohio. Davis was al sinds 1892 actief in de fietsensector en maakte ook de Dayton motorfiets. Het fietsmerk van Dayton zou later evolueren naar Huffman en daarna Huffy, een merk dat vandaag nog steeds bekend is. 

Om de link met de motorfietsen te leggen, gaf Harley-Davidson alle zeven nieuwe fietsmodellen een grondlaag in dezelfde olijfgroene lak die werd gebruikt op de motorfietsen in 1917. Het 7-17 Special model (dat verkocht werd voor 35 dollar) had ook een knik in de bovenste framebuis, zodat het profiel zou lijken op dat van de motorfietsen. Op het stalen kettingwiel waren de letters H-D gegraveerd en het was afgewerkt in glimmend chroom. In hun tijd waren Harley® fietsen het beste dat je kon krijgen. 

Heritage Bicycles startte de reconstructie van de 7-17 Special in het H-D archief, waar ze nauwkeurige opmetingen deden van het originele frame, met die typische knik in de bovenste buis, de ongewoon gebogen ketting, zadelhouders en een geometrie die Joel Van Twisk, operationeel manager bij Heritage, “opmerkelijk” noemde. 

“De originele fietsen waren ontworpen voor mensen met een kleiner postuur, waardoor het frame compact en laag is”, vertelt Van Twisk. “We wilden dat grotere volwassenen er ook comfortabel op konden rijden en daarom hebben we de geometrie aangepast. In moderne termen zou ik het een frame van 52 cm noemen.”

Heritage liet frameonderdelen maken met buizen uit het stevige chroom-molybdeenstaal en bouwde een mal om de frameonderdelen aan elkaar te lassen. Toen de frames klaar waren, ging Heritage op zoek naar onderdelen die het kon gebruiken om een fiets te assembleren die heel sterk zou lijken op het origineel. Vanwege de korte productietijd zouden de kosten van het opnieuw ontwerpen van bijvoorbeeld de stalen spatborden hoog oplopen. Heritage vond aluminium spatborden met een heel vergelijkbaar profiel. In plaats van de houten velgen van 28 inch hebben de nieuwe fietsen moderne 700C velgen met bruine rubberen banden waarvan de kleur heel dicht aanleunt bij de originele bruinrode Firestone banden. De stem en de zadelpen zijn moderne onderdelen. Het Brooks B135 zadel, dat op dit moment alleen in Engeland wordt verkocht, heeft voor en achter veren die sterk lijken op die van het originele Troxel zadel. Heritage maakte ook een nieuw ontwerp van de roll-off standaard. 

Een detail dat perfect moest zijn, waren de opvallende letters in het voorste tandwiel. 

“We konden de originele fiets in het museum niet uit elkaar halen om het tandwiel te gebruiken als voorbeeld”, zegt Van Twisk. “Daarom hebben we een Google Docs foto gemaakt die de producent gebruikte om de replica met laser-CNC uit te snijden uit gepolijst roestvrij staal, dat duurzamer is dan het met chroom bedekte origineel. De afmetingen en het aantal tanden van het origineel waren ook uit de tijd, dus die werden aangepast aan een moderne ketting.” 

Volgens Van Twisk was de grootste uitdaging van Heritage het opnieuw ontwerpen van de kroonplaten. 

“Er is niets wat erop lijkt dat je vandaag kunt kopen, dus we moesten de kroonplaten helemaal vanaf nul opnieuw maken uit roestvrij staal”, licht Van Twisk toe. 

De opvallende Harley-Davidson head badge was een laatste detail dat Heritage moest aanpakken. “We vonden er een op eBay die we als voorbeeld konden gebruiken en we lieten exacte replica’s namaken in koper en gaven die een antieke afwerking”, vertelt Van Twisk.  

Voor de definitieve assemblage werden de fietsframes met de hand van pinstripes voorzien door Jeff Williams van King of Paint in St. Francis, Wisconsin, in een kleurenpatroon dat identiek is aan de originele motorfietsen. 

De originele fietsen van Harley waren een groot verkoopsucces. Het bedrijf rapporteerde een verkoop van 5.079 exemplaren in de eerste weken in 1917 dat de fiets beschikbaar was. Maar zelfs in het topjaar 1920 vormde de verkoop van fietsen maar vier procent van de totale binnenlandse omzet van Harley-Davidson. Tijdens de naoorlogse recessie van 1920-21 stopte het bedrijf de productie van fietsen en werd een interessant hoofdstuk in de geschiedenis van de Motor Company afgesloten. 

“Voor ons gaat dit verhaal niet alleen over de fiets. We willen ook een bijdrage leveren aan de herdenking van een periode in de geschiedenis van Harley-Davidson en van het fietsen”, zegt Salvatore. “Ik hoop echt dat deze speciale fietsen niet alleen aan de muur worden gehangen om naar te kijken. We hebben een fiets gebouwd die gemaakt is om op te rijden en van te genieten.”